Situaciona analiza: Poslovna sposobnost i osobe sa invaliditetom u Srbiji

Položaj osoba sa invaliditetom u Srbiji se poboljšava poslednjih godina, ali i dalje osobe sa invaliditetom nisu ravnopravne sa ostalim građanima. Suočavaju se sa brojnim preprekama u ostvarivanju svojih prava, veoma često su žrtve diskriminacije u javnom i privatnom životu, javne usluge i prostori su nepristupačni, slabije su obrazovani i manje zaposleni, nema ih na mestima na kojima se donose odluke i skoro su nevidljivi u medijskoj sferi. Među osobama sa invaliditetom ima razlika u odnosu na pol, rod, starosno doba, nacionalnu pripadnost i druga lična svojstva koja čine važan deo njihovih identiteta. U odnosu na ova lična svojstva, neke grupe osoba sa invaliditetom su u većem riziku od diskriminacije i suočavaju se sa višestrukom diskriminacijom. Osobe sa mentalnim (intelektualnim i psihosocijalnim) invaliditetom su među najmarginalizovanijim grupama i u odnosu na većinsku populaciju i u odnosu na populaciju osoba sa invaliditetom zbog duboko ukorenjenih stereotipa i predrasuda prema njima. Takođe, žene sa invaliditetom su u lošijem položaju u odnosu na muškarce i žene bez invaliditeta, kao i u odnosu na muškarce sa invaliditetom. Osobe sa mentalnim invaliditetom izložene su stigmatizaciji i upravo je ovo grupa osoba koja je najčešće u riziku od lišenja poslovne sposobnosti. Kako bismo doprineli promenama zakona, javnih politika i prakse u oblasti priznanja poslovne sposobnosti osobama sa invaliditetom, MDRI-S je izradio posebnu situacionu analizu na ovu temu, čije su autorke Prof. Dr Ivana Krstić i Kosana Beker. Fokus ove situacione analize je na postupku i posledicama lišenja poslovne sposobnosti osoba sa invaliditetom, a analiza je urađena uz primenu pristupa poštovanja ljudskih prava osoba sa invaliditetom, kao i uz kontinuirano ispitivanje nejednakosti i neravnopravnosti ovih osoba koje dovode do lišenja poslovne sposobnosti. Cilj ove analize je:

• Povećanje razumevanja donosilaca odluka, partnera i svih drugih zainteresovanih strana o situaciji u vezi sa lišavanjem poslovne sposobnosti osoba sa invaliditetom u Srbiji, koje će poslužiti kao osnova za usvajanje preporuka za unapređivanje zakona, javnih politika i prakse;
• Podrška planiranju i razvojnim procesima, uključujući i politike, strategije i zakone, kako bi se doprinelo stvaranju podržavajućeg okruženja za osobe sa mentalnim invaliditetom, uz poštovanje principa ljudskih prava, posebno univerzalnosti ljudskih prava, zabrane diskriminacije, participacije i odgovornosti;
• Davanje preporuka za dalje prikupljanje i analizu podataka u vezi sa lišenjem poslovne sposobnosti osoba sa invaliditetom.

Preuzmite Situacionu analizu "Poslovna sposobnost i osobe sa invaliditetom u Srbiji" - word docx. ili .pdf. Autorka idejnog rešenja je Marija Nikolić, a dizajn je nastao u okviru programa "Iz dobrih razloga" posvećenog afirmaciji upotrebe vizuelnih komunikacija za podizanje svesti o važnim društvenim pitanjima, koji smo realizovali u saradnji sa Lice ulice.  U okviru projekta "Poslovna sposobnost kao preduslov ravnopravnosti osoba sa invaliditetom pred zakonom" koji realizuje MDRI-S u partnerstvu sa Pravosudnom akademijom i Pravnim fakultetom Univerziteta u Beogradu, a uz podršku Evropske unije (program EIDHR).